کوه خواجه
در 30 کیلومتری جنوب غربی شهر زابل و در دشت سیستان، کوه خواجه، به عنوان تنها عارضه طبیعی وجود دارد که به آن کوه رضا یا کوه میلاد نیز می گویند. این کوه 609 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و هنگام پرآبی دریاچه هامون همچون جزیره ای کوچک در میان دریاچه است. این کوه بزرگ ترین معماری خشتی است که از دوره "پارتیان" برجای مانده (گرچه بسیاری از قسمت‌های این بنای خشتی به دلایلی چون عوامل طبیعی و انسانی تخریب شده‌اند) و از مهمترین آثار دوره های اشکانی و ساسانی اسلامی است. در این کوه که مرتفع ترین نقطه در سیستان است، کاخ، زیارتگاه خواجه مهدی، آتشکده و قبرستان از دوران مختلف بر جای مانده است. مجموعه کوه خواجه برای اولین بار در سال 1916 توسط اورل اشتاین که یکی از باستان شناسان معروف انگلیسی بود، کشف و شناسایی شد.
دلیل نام های کوه خواجه زابل
بر بالای این کوه مقبره یکی از پیروان خاندان علوی به نام خواجه مهدی بوده است و به همین دلیل این کوه را با نام کوه خواجه مهدی می شناسند. این کوه نام های دیگری همچون خواجه غلطان، کوه موعود، کوه باطنی و کوه نور نیز اشاره کرد.
کوه خواجه ذوزنقه ای شکل است و از سنگ های بازالت سیاه رنگ تشکیل شده است و این کوه و دریاچه هامون در باور های سه مذهب مسیحیت، زرتشت و مسلمانان مقدس است و ارزش بسیار زیادی برای آن قائل اند. بر اساس برخی روایات گفته می شود که در زمان میلاد حضرت مسیح، فردی روحانی برروی این کوه ایستاده و نوری را که در آن زمان و به واسطه ولادت پیامبر خدا از آسمان برروی زمین ساطع شده بود را نظاره می کرده و این گفته دلیل مقدس بودن این کوه نزد مسیحیان است.
از دیگر بنا های تاریخی در این کوه تاریخی، کاخی است که قدمت آن به دوران ساسانیان بازبرمی گردد و جلوه های معماری بدیعی در آن نمایان است. در جلوی این کاخ حیاطی با منظره ای بسیار زیباست که چشم هر بیننده ای را خیره می کند.
این کوه در سال 1345 و توسط وزارت فرهنگ و هنر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
به علاقه مندان به تاریخ و آثار باستانی پیشنهاد می کنم حتما از این کوه و زیبایی های آن دیدن کنند و آثار تاریخی آن را از نزدیک نظاره کنند.
